Công Danh
Bạn đang đau đầu khi phải “ôm” một bộ từ vựng tiếng Anh nhưng mãi không thuộc nổi? Hiện tại dù với sự trợ giúp của Internet, vì sao vẫn còn rất nhiều người học vẫn cứ “trầy trật” với từ vựng, rất khó để nhớ từ mà khi nhớ lại không được lâu?
Theo kinh nghiệm của mình, nguyên nhân chính của vấn đề này có thể nằm ở khả năng cảm thụ ngôn ngữ của mỗi người, nhưng cũng có thể là do chúng ta chưa có được phương pháp học phù hợp.
Với bài viết dưới đây, mình gửi đến các bạn tổng hợp 12 cách học từ vựng tiếng Anh hiệu quả, nhanh và nhớ lâu hơn. Những phương pháp đa dạng sẽ giúp bạn không bị nhàm chán, thay vì chỉ cầm giấy học như đang “trả bài”.
Chúng ta sẽ đến với từng phần như sau:
- Tầm quan trọng của từ vựng trong tiếng Anh.
- Các sai lầm phổ biến khi học từ vựng.
- 12 cách học từ vựng tiếng Anh hiệu quả.
Hãy cùng mình “chinh phục” từ vựng ngay!
| Key takeaways |
| – Từ vựng là nền tảng để xây dựng câu từ trong một ngôn ngữ, do đó việc học từ vựng là hết sức quan trọng với mỗi người. – Một số sai lầm khi học từ vựng tiếng Anh: Học nhồi nhét, học vẹt, không theo hệ thống, chưa chú trọng phát âm, lựa chọn chưa đúng phương pháp. – Các cách học từ vựng hiệu quả: Thiết lập kế hoạch học, chủ động học tập, học theo flashcard, mindmap, tranh ảnh, chủ đề, học thông qua games hoặc phim ảnh, áp dụng vào thực tế, etc. |
1. Tầm quan trọng của từ vựng trong tiếng Anh
Nhà ngôn ngữ học nổi tiếng David A. Wilkins từng đưa ra nhận định:
“Without grammar, very little can be conveyed, without vocabulary, nothing can be conveyed.” (Tạm dịch: Không có ngữ pháp thì ta có thể truyền đạt rất ít thông tin, còn không có từ vựng thì chẳng thể truyền đạt được gì cả.)
Từ câu trên, ta thấy rằng từ vựng là yếu tố cơ bản hàng đầu khi học ngoại ngữ. Không chỉ tiếng Việt, tiếng Anh mà là bất cứ ngôn ngữ nào trên thế giới, từ vựng đều có vai trò chủ chốt trong việc xây dựng thành câu. Đó cũng là lý do mà kỳ thi IELTS có tiêu chí Lexical Resource – đánh giá vốn từ vựng của thí sinh trong 2 phần Writing và Speaking.
Xem thêm:
2. Một số sai lầm khi học từ vựng tiếng Anh
Học là một quá trình với nhiều giai đoạn như tiếp thu, áp dụng, sai sót và rút kinh nghiệm.
Nói chung, khi học chúng ta sẽ có 2 loại từ vựng: Từ vựng tiếp nhận thụ động và từ vựng tiếp nhận chủ động.
- Từ vựng tiếp nhận thụ động: Vốn từ người học hiểu khi nhìn thấy hay nghe thấy nhưng chưa tự nghĩ ra và đưa vào sử dụng trong lúc nói hay viết. Thông thường, chúng ta sẽ bị “mắc” lại ở những từ vựng dạng này.
- Từ tiếp nhận chủ động: Những từ mà người học hiểu được khi đọc hay nghe và có khả năng áp dụng để nói và viết khi cần ngay lập tức.
Trước khi đi vào danh sách các phương pháp học tiếng Anh, mình sẽ cùng các bạn chỉ ra một số sai lầm phổ biến mà đa số chúng ta sẽ gặp phải.
2.1. Học quá nhiều từ vựng một lúc
Bị ám ảnh với các mục tiêu “lớn lao” như “giỏi tiếng Anh ngay sau 2 tuần” hay “nâng band IELTS từ 4.0 thành 7.0 sau 1 tháng“, chắc hẳn người học sẽ đặt cho mình những áp lực phải học thuộc các bộ từ vựng nâng cao đồ sộ trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, liệu đây có phải là ý tưởng hay?
Với số lượng từ vựng tiếng Anh cần học thì quá nhiều trong khi khả năng ghi nhớ của não thì có hạn, do đó khi ta vội vàng học từ vựng một cách nhồi nhét thì kết quả cuối cùng đều là việc khó nhớ, học trước quên sau.
Ngoài ra, thời gian càng ngắn, áp lực càng cao thì bạn sẽ lại càng căng thẳng, chán nản khi học. Kể cả khi ép buộc bản thân học nhiều đến mức nào thì chúng ta cũng khó có thể nhớ lâu các từ vựng được.
2.2. “Học vẹt” từ vựng
Các từ vựng khi được bạn học thuộc định nghĩa, từ loại, cách chia, etc. đều đang nằm ở dạng từ vựng thụ động. Nếu ta chỉ “học vẹt” và không để chúng xuất hiện nhiều lần trong thực tế thì bạn sẽ không thể nào ghi nhớ từ vựng đó vào trong trí nhớ dài hạn của mình. Đó là lí do khi học từ, bạn nên thực hành Nghe, Nói, Đọc, Viết với chúng càng nhiều càng tốt.
2.3. Học không theo hệ thống
Một trong những sai lầm lớn nhưng phổ biến nhất của người học từ vựng tiếng Anh mà mình cũng từng mắc phải đó là chỉ học từ A – Z hoặc “thích gì học nấy”, học riêng lẻ từng từ mà không có hệ thống, chủ đề. Điều này sẽ khiến bạn dễ nhầm lẫn và không có phản xạ tốt khi áp dụng từ vựng vào những kỹ năng khác, điểm số dễ bị thấp trong các kỳ thi.
2.4. Chưa chú trọng phát âm
Ở trường học trong nước vào thời gian trước đây, rất nhiều thế hệ học sinh đã bị “Việt hóa” cách đọc tiếng Anh, hoặc được cung cấp cho bảng IPA với quá nhiều thông tin nhưng không được hướng dẫn đầy đủ, dẫn tới hậu quả phát âm sai lệch và khó nhớ từ.
Bạn nên nhớ, phiên âm của từ sẽ cấu thành nên cách đọc của từ đó, nếu ta hiểu cách đọc của từ thì sẽ tiếp nhận được thông tin dễ dàng hơn. Ví dụ, từ school (trường học) /skuːl/ là một từ cơ bản mà ai cũng biết, nhưng nếu ta không biết cách đọc và nhầm lẫn thành /skʌl/ (IPA của“skull – đầu lâu!) sẽ làm sai lệch nghĩa mà bạn muốn truyền tải.
2.5. Lựa chọn phương pháp học sai
Sẽ có nhiều người khi xem các cách học được giới thiệu hằng ngày trong sách vở, báo đài, lại đặt câu hỏi: “Vì sao bạn tôi dùng mindmap (sơ đồ tư duy) thì học được, còn tôi thì không?” – Trả lời thật ra rất đơn giản: “Vì bạn chưa phù hợp với cách học đó”.
Mỗi người chúng ta là một cá thể đặc biệt, duy nhất trong xã hội này. Chúng ta không hề giống với bất cứ ai, vì vậy khi học cũng thế, tương tự như sở thích: Phương pháp này có thể hữu hiệu với người này nhưng lại không có tác dụng với người kia.
Vì vậy điều quan trọng nhất chính là bạn cần phải tìm hiểu, thử, so sánh rồi quyết định xem với trình độ và khả năng tiếp nhận của bản thân, thì đâu mới là cách học tốt nhất dành cho mình.
3. Tổng hợp 12 cách học từ vựng tiếng Anh hiệu quả
Sau khi đã điểm qua các sai lầm khi học, bây giờ mình mời các bạn đến với phần tham khảo một số phương pháp học từ vựng hiệu quả.
Những cách học dưới đây là kết quả của quá trình tìm hiểu, tổng hợp và đúc kết từ kinh nghiệm cá nhân lẫn của các thầy cô và các bạn học sinh giỏi. Mời các bạn cùng xem qua và chọn ra được phương pháp phù hợp nhất:
3.1. Có kế hoạch rõ ràng
Việc lên kế hoạch đầy đủ, xác định trình độ, mục tiêu và sau đó lựa chọn cách thức học là điều cơ bản nhất khi bạn học bất kì điều gì mới.
Đặt kế hoạch sẽ tạo dựng động lực lên tâm lý người học, giúp bạn kiên trì học từ vựng. Bạn nên đặt ra một thời hạn học cụ thể và mục tiêu muốn đạt được trong tương lai để tự hình thành định hướng.
Tuy nhiên cũng nên lưu ý về trình độ tiếng Anh của bản thân. Bạn sẽ không thể học những từ nâng cao, vượt quá khả năng của mình, thay vào đó nên bắt đầu với các phần cơ bản trước và từ từ học cao lên, tương tự như khi ta bước lên cầu thang vậy.
3.2. Chủ động học
Bạn sẽ cần tạo cho bản thân sự chủ động. Đây là phương pháp tạo thành tư duy mà trong đó chính bạn sẽ là người tìm tòi, đặt câu hỏi, đúc kết kiến thức thay vì chỉ nghe giảng và ghi chép một chiều như truyền thống.
Thực hiện các hoạt động như: Tự đọc và ghi chú các từ mới, chủ động tìm hiểu ý nghĩa, từ loại cùng cách sử dụng của chúng, thử áp dụng vào thực tế, etc. Bằng việc tự học và đánh giá, ta sẽ dễ dàng rút ra kinh nghiệm từ những sai sót và ghi nhớ lâu hơn các từ vựng được học.
3.3. Học từ vựng theo chủ đề
Học từ vựng theo chủ đề là một trong những cách học từ vựng cổ điển nhưng vẫn luôn hiệu quả. Bạn sẽ tập trung vào những từ vựng liên quan đến một lĩnh vực cụ thể, có liên quan đến nhau thay vì học từ A – Z hay học ngẫu nhiên, qua đó bạn sẽ hiểu và ghi nhớ từ vựng tốt hơn khi được đặt vào ngữ cảnh.
Xem thêm: “Bật mí” 40+ chuyên mục từ vựng IELTS theo chủ đề mới nhất 2024
3.4. Không lệ thuộc vào từ điển
Chúng ta sẽ không phủ nhận vai trò của từ điển khi học từ vựng, tuy nhiên bạn sẽ cần lưu ý không dùng quá nhiều – bởi sẽ hình thành thói quen phụ thuộc và không có từ điển đồng nghĩa việc ta sẽ mất “điểm tựa”, không chỉ tốn nhiều thời gian, khó phát triển kỹ năng sử dụng từ mà bạn sẽ còn dễ quên từ sau khi tra cứu.
Thay vì dùng từ điển ngay lập tức, bạn hãy thử đoán nghĩa của từ mới thông qua ngữ cảnh, sau đó tra cứu là bước cuối cùng để xác định độ chênh lệch, đúng sai của dự đoán. Nhờ vậy chúng ta sẽ ghi nhớ lâu hơn là việc dò tìm ngay từ đầu.
Vậy nên bạn hãy lưu ý sử dụng từ điển một cách thông minh: Mức độ tra cứu vừa phải, kết hợp với các phương pháp học từ vựng khác như nghe, đọc và sử dụng từ vựng trong ngữ cảnh thực tế.
Xem thêm:
- Top 15+ web tra từ điển tiếng Anh miễn phí và tốt nhất hiện nay 2024
- Top 10 ứng dụng học từ vựng tiếng Anh hiệu quả, miễn phí
3.5. Áp dụng flashcard
Flashcard (flash card) là loại thẻ có 2 mặt chứa thông tin dùng để học từ vựng. Khi học từ trong tiếng Anh, bạn có thể ghi từ vựng và nghĩa của chúng lên flashcards, sau đó tự ôn tập bằng cách xem qua chúng thường xuyên.
Các flashcard nhỏ gọn có thể được bỏ túi hoặc làm online qua ứng dụng điện thoại, rất tiện lợi giúp bạn dễ mang theo khi đi học, đi làm, du lịch, … và tra cứu khi cần sử dụng. Bạn có thể tự làm các bộ flashcard theo chủ đề, kích thích trí não thông qua việc liên kết kiến thức với hình ảnh, từ vựng và giúp bạn ghi nhớ dễ dàng, lâu dài hơn.
Xem thêm: Metaphor and Idioms (Phương pháp Ẩn dụ và cụm thành ngữ) trong IELTS
3.6. Mindmap hoặc vẽ tranh
Mindmap hoặc dùng hình ảnh là phương pháp hữu hiệu nhất cho người học trực quan (visual learner). Thông qua việc tạo nên những bức tranh, sơ đồ đầy màu sắc, bạn sẽ không chỉ thư giãn được khi học mà còn có thể kích thích sự sáng tạo và mở rộng vốn từ hiệu quả một cách có hệ thống. Quá trình vẽ, thiết kế cũng là một cách rất hay để chúng ta ôn lại bài cũ.
3.7. Viết và đặt câu
Tương tự như từ điển, việc viết từ khi học từ vựng là không thể thiếu. Tuy nhiên ở đây chúng ta sẽ không viết đi viết lại suông mười, hai mươi lần các từ mới mà còn phải tự đặt câu với chúng. Một khi bạn thành công áp dụng từ vựng vào câu với cấu trúc ngữ pháp, nghĩa là bạn đã nắm rõ được cách chúng vận hành trong các ngữ cảnh.
3.8. Học từ vựng tiếng Anh trên điện thoại
Với thời đại công nghệ số hiện nay, có rất nhiều ứng dụng tiện lợi cho việc xây dựng vốn từ vựng. Chỉ cần dành 5 đến 10 phút một ngày là đã có thể tăng cường khả năng học tập và tiến bộ trong việc nâng cao từ vựng tiếng Anh của bạn.
Một số ứng dụng phổ biến giúp học từ vựng tiếng Anh hiệu quả mà bạn có thể dùng là Duolingo, Memrise, Busuu, Quizlet, … với khối bài học chất lượng, cung cấp thông qua các dạng trò chơi cơ bản, đồ họa đẹp mắt, giúp bạn vừa học vừa giải tỏa căng thẳng.
3.9. Học thông qua câu đố và trò chơi
Câu đố và các trò chơi là một phương pháp tốt dành cho việc học tiếng Anh giảm thiếu áp lực. Khi tham gia vào các hoạt động này, cảm giác vui vẻ và thách thức sẽ giúp bạn tăng cường sự tập trung và động lực trong việc học từ vựng.
Ngoài ra, khi bạn gắn kết các từ vựng với các câu đố hoặc trò chơi sẽ giúp phát triển quá trình học, kích thích tư duy sáng tạo, ghi nhớ từ vựng hiệu quả, thực hành ngôn ngữ trong ngữ cảnh và tăng cường giao tiếp, phản xạ nhanh.
Một số games bạn có thể áp dụng để học từ vựng: Charades, hangman, word association, bingo, taboo words, etc.
3.11. Học thông qua phim ảnh, truyện, báo đài
Đôi khi mặc dù đã có “một bụng kiến thức” về từ vựng tiếng Anh nhưng chúng ta cũng sẽ bối rối khi gặp phải chúng trong thực tế. Vì vậy, học từ vựng qua phim ảnh, truyện hay báo đài tiếng Anh là một cách tiếp cận hiệu quả và thú vị.
Phim ảnh, truyện và báo đài cung cấp cái nhìn rõ ràng về ngôn ngữ trong các tình huống thực tế. Bạn sẽ được nghe và xem các ngữ cảnh, cách diễn đạt và phản ứng của người bản ngữ, giúp bạn làm quen với cách dùng từ trong cuộc sống hàng ngày. Hơn nữa, bạn còn có cơ hội luyện nghe và cải thiện phát âm của mình.
Một số nguồn giúp học từ vựng, luyện nghe và phát âm tiếng Anh: TED Talks, BBC Learning English, Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts, phim và series tiếng Anh trên Netflix, etc.
3.12. Thực hành từ vựng qua thực tế
Không chỉ đơn giản là học từ vựng, bạn sẽ cần áp dụng chúng vào thực tế để có thể sai sót, rút kinh nghiệm và ghi nhớ lâu hơn. Hãy thử dùng từ vựng mới trong cuộc trò chuyện hàng ngày hoặc khi viết email để vừa nâng cao khả năng nhớ từ, vừa tự phát triển được các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết của bạn.
4. Lời kết
Vậy là với bài viết trên, mình đã cùng các bạn điểm qua về các cách học từ vựng tiếng Anh hiệu quả, đồng thời chỉ ra được các sai lầm khi học mà ta nên tránh. Trước khi kết thúc, mình còn một số lưu ý nhỏ khi áp dụng từ vựng tiếng Anh vào thực tế như sau:
- Khi muốn nói ra một câu tiếng Anh, đừng dịch các từ đó ra từ tiếng mẹ đẻ của bạn mà hãy thử suy nghĩ bằng tiếng Anh để tạo dựng phản xạ tốt.
- Tránh dùng các từ quá chuyên sâu vào ngữ cảnh bình thường – điều sẽ gây mất tự nhiên cho lời nói và bạn còn có thể bị mất điểm trong IELTS Speaking.
- Có thể luyện tập bằng cách tham gia vào những lớp tiếng Anh. Đặc biệt, các khóa học IELTS tại Vietop được thiết kế với lộ trình rõ ràng theo trình độ và mục tiêu, cùng ưu đãi hấp dẫn sẽ rất hữu ích với các bạn muốn học từ vựng để chuẩn bị cho kỳ thi IELTS của mình.
Nếu trong quá trình học từ vựng tiếng Anh, bạn có bất kỳ thắc mắc gì hoặc sở hữu phương pháp học hiệu quả hơn thì đừng quên chia sẻ bằng cách để lại bình luận bên dưới hoặc truy cập vào chuyên mục IELTS Vocabulary để đón đọc thêm nhiều chủ đề từ vựng mới nhé!
Chúc các bạn học tốt tiếng Anh!
Tài liệu tham khảo:
- Ten ways to learn new words as a language learner: https://www.britishcouncil.org/voices-magazine/ten-ways-learn-new-words-language-learner – Truy cập ngày 22-04-2024
- Five tips to improve your English vocabulary: https://learnenglish.britishcouncil.org/english-levels/improve-your-english-level/five-tips-improve-your-english-vocabulary – Truy cập ngày 22-04-2024
- Nguyễn Thị Ngọc Linh. Tạp chí Công Thương số 16 – Tháng 7/2021. Học từ vựng tiếng Anh: Tầm quan trọng và hướng dẫn học hiệu quả : https://sti.vista.gov.vn/tw/Lists/TaiLieuKHCN/Attachments/333704/CVv146S162021244.pdf – Truy cập ngày 22-04-2024
Thanh Hiền 
Quỳnh Châu 
Bảo Ngân 
